Илгери бир хан эки вазири менен жол жүрүп, калаага кире бериште бир
куудай сакал карыя тилемчиге кезигет. Бирок ага тыйын бербейт да, өтө
берип, кайра кайтканда, тилемчи дагы «оомийин» дейт. Бирок хан өтө түшүп
кайрылып келет да:
— Сен экини онго неге сатпайсың? — деди.
— Мен сатар элем тиркичим жок, тишим жок — деди.
— Жашыңдан бери тууган жоксуңбу? — деди.
— Үч тууп, үч сүрүндүм — деди.
— Эмесе акмакка арзан болбо — деп жасоолдору менен бастыра берди.
Эки жасоол:
— Ханым, кандай сүйлөштүңөр? — деп сурайт.
— Эй, акмактар мен силерден жашырып сүйлөштүмбү, үч күнгө чейин
таппасаңар башыңарды алам — деди хан. Вазирлер таба алышпайт да,
карыяга эки эрдин кунун берип, баягы табышмак сөздү айттырып алат да,
ханга айтышат. Эртеси хан жалгыз бастырып тилемчиге келет.
— Арзан болдуңбу, кымбат болдуңбу? — дейт хан.
— Кымбат болдум — дейт тилемчи.
— Эх, болуптур — деп, хан бастыра берет.
Хан менен тилемчи эмне деп сүйлөшкөн? «Сен экини онго сатпайсыңбы»
дегени, «эки ай иштеп, он ай жатпайсыңбы» дегени. «Тиркичим жок, тишим
жок» дегени, «карып-арып калдым» дегени. «Тууган жоксуңбу?» дегени, «балачакаң жокпу» дегени. «Үч тууп, үч сүрүндүм» дегени, «үч аял алып, үчөө тең
бала-бакыралуу болгондо өлдү» дегени. «Акмакка арзан болбо» дегени,
«менин эки вазиримден кымбат алып айтып бер» дегени. «Кымбат болдуңбу?»
дегени, «эки вазирден кымбат алдыңбы?» — дегени.
ЖОМОК, АҢГЕМЕ, ТАБЫШМАКТАР
Датасы: 14.10.2020