БААРЫНАН КИШИ КҮЧТҮҮ
Кыштын күнү кызыл кыргоол жээктеги бадалдан койкоюп чыгып,
чаңкаганын жазыш үчүн астындагы чон-сууга кирди. Каптаган көк музду
кыдырып жүрүп, күбүрдү араң таап, муздак суудан иче баштады.
Ошондо булайган куйругу музга чып жабышып, чыкпай калган экен.
-Ой-ей, көк муз! Дүйнөдө сенден күчтүү эч ким жок бейм… Заматтын
ортосунда куйругумду куп кармайсың,-деди кыргоол.
-Жок, кыргоол,-деди көк муз,-менден жамгыр күчтүү. Ал жааганда
тымтыракайым чыгып бат эле эрип кетем.
Кийин жамгыр айтты:
-Мен кайдан күчтүү болоюн! Менден жер күчтүү, канчалык
шатырата жаасам да, бүт бойдон соруп алат.
Анда жер күңгүрөнүп тилге келди:
-Менден токой күчтүү. Ал үстүмдү каптап, жалбырактуу бутактары
туш-тушка жайылып, болгон күчүмдү бүт тартып кетет.
Жо-жок, менде да күч жок,-деди токой. Баарынан өрт күчтүү. Ал
каптаса, соройгон гана сөңгөгүм калат.
Муну угуп турган өрт күңк этти:
-Менден шамал күчтүү. Андан аябай корком. Шамал катуу
соккондо, чаңым асманга чыгып, кайда качарымды билбей калам!
-Ырас эле менде күч көп,-деди шамал. – Жыгачты түбү менен
жулам, үйдү кулатам, отту чачам… Бирок ошондой болсо да, жерге жаңы
чыккан көк чөпкө эч алым жетпеди. Канчалык каарданып соксом да, ал
былк этип койбойт. Ошондуктан көк чөп күчтүү го.
Анда көк чөп сөзгө келген экен:
-Менде эч кандай деле күч жок. Калың кой каптаганда чымчылап,
мүлжүп жеп, туягы менен тепсеп, таза айламды кетирет. Жо-жок,
баарынан да кой күчтүү.
Анда кой байкуш минтип маараган экен:
Ма-а! менде балээнин күчүбү? Көк карышкыр жолукса, куйругумду
бир апчып сугунуп, кекиртегимди чарт жулуп, анан баса калып жей
баштабайбы! Дүйнөдө карышкырдан өтөр эч балбан жок!
Силер эч нерсени билбейт турбайсыңарбы!-деп уулуду анда көк
карышкыр. -Баарынан киши күчтүү! Ал кыргоолду кылтактайт, музду
бузат, жаанды болсо эч тоотпойт, жерди тыткылап айдайт, токойду
тыптыйпыл кыркат, өрттү, шамалды өз пайдасына жумшайт, чөптү чаап
алат, койду союп жейт, мендей карышкыр эмес, илбирс, жолборстун
жанын чыгарып жок кылат. Мына ошондуктан дүйнөдө баарынан киши
күчтүү!..
